NAWIGACJA
Wstęp
Obywatele Ukrainy mają różne możliwości legalizacji zatrudnienia w Polsce, które są regulowane przepisami prawa. Od 2022 roku, dzięki specjalnym regulacjom wprowadzonym w odpowiedzi na konflikt zbrojny na Ukrainie, mogą oni korzystać z tzw. Specustawy, która ułatwia dostęp do polskiego rynku pracy.
Specustawa
Specustawa zezwala obywatelom Ukrainy na wykonywanie pracy na podstawie powiadomienia składanego przez pracodawcę. Legalizacja pracy następuje w ciągu 7 dni od jej podjęcia, a powiadomienie składa się elektronicznie poprzez portal praca.gov.pl. Warunkiem jest zawarcie umowy z podmiotem zarejestrowanym w Polsce (np. umowa o pracę, umowa zlecenia), przy czym wynagrodzenie musi spełniać wymogi minimalne. Ważne jest, że Specustawa nie stosuje się do pracowników delegowanych ani do pracy zdalnej wykonywanej z terytorium Polski.
Ponowne złożenie powiadomienia jest wymagane w przypadku:
- Zmiany pracodawcy.
- Obniżenia wynagrodzenia, liczby godzin pracy lub wymiaru czasu pracy.
- Zmiany rodzaju umowy, stanowiska lub charakteru wykonywanej pracy.
- Uzyskania przez obywatela Ukrainy zezwolenia na pobyt czasowy i pracę – w takim przypadku pracownik ma 7 dni na powiadomienie pracodawcy o otrzymaniu decyzji udzielającej zezwolenia na pobyt i pracę.
Zasady ogólne
Obywatele Ukrainy, którzy nie korzystają z ochrony czasowej w ramach Specustawy, mają dodatkową możliwość legalizacji pracy na podstawie ogólnych przepisów. W tym przypadku pracodawcy mogą ubiegać się o:
- Zezwolenie na pracę, które jest wymagane dla wszystkich cudzoziemców spoza Unii Europejskiej, chyba że podlegają zwolnieniu.
- Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy, które można zarejestrować w przypadku obywateli Ukrainy oraz innych krajów objętych tymi regulacjami. Oświadczenie może obejmować okres do 24 miesięcy.
Zezwolenie na pracę
W Polsce istnieje kilka typów zezwoleń na pracę, zależnych od warunków zatrudnienia:
- Typ A – dla osób zatrudnionych u polskiego pracodawcy.
- Typ B – dla osób pełniących funkcje w zarządzie polskiej spółki.
- Typ C – dla pracowników delegowanych do polskiego podmiotu powiązanego.
- Typ D – dla pracowników delegowanych do realizacji usług o charakterze tymczasowym (usługa eksportowa).
- Typ E – dla pracowników delegowanych w innych celach.
- Typ S – dla pracowników sezonowych.
Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata (5 lat w przypadku zezwolenia typu B). Zezwolenie na pracę sezonową nie może być wydawane na dłużej niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym, nie więcej jednak niż w ciągu 3 kolejnych lat kalendarzowych.
Test rynku pracy
Pracodawcy, zanim uzyskają zezwolenie na pracę, muszą przeprowadzić tzw. test rynku pracy, polegający na uzyskaniu informacji od starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych z lokalnych rejestrów bezrobotnych. Wiele zawodów, szczególnie w branży IT, jest zwolnionych z tego wymogu.
Wynagrodzenie
Wynagrodzenie cudzoziemców w Polsce nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia oraz od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę na porównywalnym stanowisku. W przypadku pracowników delegowanych, wynagrodzenie nie może być niższe niż 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w danym województwie.
Obowiązki pracodawcy
Zezwolenie na pracę jest specyficzne dla danego pracodawcy, stanowiska i warunków zatrudnienia. Pracodawcy mają obowiązki dotyczące dostosowywania wynagrodzenia do wymogów, zawierania umów w formie pisemnej z tłumaczeniem oraz informowania wojewody o zmianach w statusie pracownika.