ALICJA BIEŃ & ALICJA TARKOWSKA KANCELARIE ADWOKACKIE & KANCELARIE PARTNERSKIE
Pawilońska 47
91-487 Łódź, Polska
tel. +48 42 630 40 10
fax +48 42 630 97 00
kancelaria@alicjabien.pl
autor opracowania
NAWIGACJA
Ogólne informacje
Spółka komandytowo-akcyjna jest spółką osobową, mimo tego zawiera w sobie elementy spółek kapitałowych, w szczególności spółki akcyjnej. Nie jest to popularna forma prowadzenia działalności gospodarczej – w 2023 roku było zarejestrowanych tych spółek jedynie około 3400.
Ta forma działalności pozwala na szybkie rozwijanie spółki bez konieczności borykania się
z formalnościami, jak w spółkach kapitałowych. Mimo, iż spółka nie posiada osobowości prawnej, posiada zdolność prawną, co oznacza, że może ona nabywać prawa jak i zaciągać zobowiązania.
Ta forma prowadzenia działalności gospodarczej, podobnie jak spółka partnerska, nie wykształciła się w ukraińskim ustawodawstwie.
Spółką komandytowo-akcyjną to spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.
W spółce komandytowo-akcyjnej występują więc 2 rodzaje wspólników:
- Komplementariusz – wspólnik odpowiadający za zobowiązania spółki bez ograniczeń;
- Akcjonariusz – wspólnik, który nie odpowiada za zobowiązania spółki.
Uwaga: Komplementariusz może być również akcjonariuszem, tj. posiadać akcje spółki komandytowo-akcyjnej.
Spółka komandytowa jest w Kodeksie spółek handlowych uregulowana jedynie częściowo. W sprawach nieuregulowanych do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy:
- o spółce jawnej (w zakresie stosunków prawnych komplementariuszy wobec siebie nawzajem, wobec akcjonariuszy i osób trzecich, a także w zakresie wkładów komplementariuszy do spółki);
- o spółce akcyjnej (w pozostałych sprawach).
Jej firma (nazwa) powinna zawierać nazwisko albo pełną nazwę firmy jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowo-akcyjna”. Dopuszczalne jest stosowanie skrótu „S.K.A”.
Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie (nazwie) spółki komandytowo-akcyjnej. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza
w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
W spółce komandytowo-akcyjnej, jako jedynej spółce osobowej, występuje kapitał zakładowy. Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych.
Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej
Aby spółka komandytowa powstała, trzeba spełnić pewne przesłanki:
- Wymagane jest sporządzenie i podpisanie statutu spółki. Osoby, które taki statut podpiszą, stają się założycielami spółki. Niezbędne jest złożenie podpisów pod statutem co najmniej przez wszystkich komplementariuszy.
- Statut musi byś sporządzony w formie aktu notarialnego.
- Statut musi zawierać następujące elementy:
- firmę i siedzibę spółki;
- przedmiot działalności spółki;
- czas trwania spółki (jeżeli jest oznaczony, z reguły spółki powstają na czas nieoznaczony i wówczas statut nie przewiduje czasu trwania spółki);
- oznaczenie wkładów komplementariuszy i ich wartość;
- wysokość kapitału zakładowego (minimum 50.000 zł) oraz wartość nominalną i liczbę akcji ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na okaziciela;
- jeśli przewidziany jest podział akcji na różne rodzaje związane z różnymi uprawnieniami, wówczas wymagane jest wskazanie rodzajów akcji oraz przypisanych im uprawnień (punkt nie jest obowiązkowy – jeśli akcje nie będą dzielone na różne rodzaje, wówczas punkt ten nie jest zamieszczany w statucie);
- nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych;
- organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej (w zakresie rady nadzorczej tylko wtedy, gdy jest ona powołana).
- Wszelkie zmiany danych wskazanych w statucie wymagają formy aktu notarialnego, a zmiany te należy zgłaszać sądowi rejestrowemu (tj. do KRS).
- Do powstania spółki komandytowo-akcyjnej potrzeba co najmniej dwóch wspólników, spośród których co najmniej jeden będzie komplementariuszem i co najmniej jeden – akcjonariuszem.
- Wymagane jest wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.
Rejestracja spółki komandytowo-akcyjnej
Każdy wspólnik ma prawo jak i obowiązek, aby zgłosić spółkę do rejestru. Właściwy w tym przypadku jest Sąd Rejonowy (Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego) miejscowo właściwy ze względu na siedzibę spółki. Termin na złożenie wniosku to 7 dni od dnia zawarcia umowy spółki.
Od 1 lipca 2021 roku postępowanie rejestrowe jest prowadzone elektronicznie, czyli pisma są kierowane przez przedsiębiorcę za pomocą Portalu Rejestrów Sądowych. Obecnie nie ma możliwości złożenia wniosku o wpis do KRS spółki komandytowo-akcyjnej w formie papierowej.
Zgłoszenie powinno zawierać:
- firmę, siedzibę i adres spółki;
- przedmiot działalności spółki;
- wysokość kapitału zakładowego, liczbę, wartość nominalna akcji;
- liczba akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeśli statut je przewiduje (punkt nieobowiązkowy – jeśli nie występują akcje uprzywilejowane, to nie umieszcza się o nich informacji w zgłoszeniu);
- wzmianka, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem;
- nazwiska i imiona albo firmy komplementariuszy oraz nazwiska ich adresy, adresy do doręczeń lub adresy do doręczeń elektronicznych;
- nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji;
- jeśli były wniesione wkłady niepieniężne przez akcjonariuszy – zaznaczenie tej okoliczności;
- czas trwania spółki (tylko jeżeli spółka została założona na czas oznaczony, zazwyczaj jednak spółki zawiązywane są na czas nieoznaczony).
Jeśli się okaże, że jakieś z powyższych danych zostały zmienione, to te zmiany muszą zostać zgłoszone sądowi rejestrowemu.
Do wniosku o zarejestrowanie spółki komandytowo-akcyjnej w rejestrze przedsiębiorców KRS należy załączyć:
- statut spółki;
- oświadczenie komplementariuszy, że wymagane statutem wpłaty na akcje, a także wpłaty niepieniężne były dokonane zgodnie z prawem;
- oświadczenia notarialne założycieli o wysokości objętego kapitału zakładowego;
- dokument stwierdzający ustanowienie rady nadzorczej i jej skład (jeśli rada nadzorcza jest powoływana);
- sprawozdanie założycieli z opinią biegłego rewidenta;
- oświadczenie osób reprezentujących podmiot, który jest wpisywany do rejestru – powinna być dołączona zgoda na ich powołanie a także ich adresy do doręczeń elektronicznych;
- dowód dokonanej opłaty od wniosku;
- w przypadku składania wniosku poprzez pełnomocnika – również pełnomocnictwo.
W przypadku składania wniosku poprzez pełnomocnika, to takie pełnomocnictwo również powinno być załączone.
Załącznik w formie elektronicznej powinien zostać opatrzony podpisem kwalifikowanym, zaufanym lub osobistym. Ponieważ podstawą wpisu do rejestru jest akt notarialny, należy wskazać numer aktu notarialnego (identyfikatora) w systemie CREWAN – Centralny repozytorium Elektronicznych Wypisów Aktów Notarialnych.
Wniosek należy opłacić i wysłać do sądu – opłata wynosi 600 złotych (wliczona jest opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym Gospodarczym). Gdy wniosek składa pełnomocnik to musi zostać dodatkowo uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.
Po złożeniu wniosku do sądu otrzymujemy informacje o nadaniu sprawie sygnatury. Oczekiwanie na wpis może w praktyce trwać od kilku dni do nawet kilku miesięcy.
Wpis spółki do rejestru ma charakter konstytutywny, co oznacza, że sama spółka powstaje dopiero
z chwilą wpisu jej do rejestru.
Automatycznie przy wpisie spółki do KRS spółka otrzymuje swój NIP (numer identyfikacji podatkowej i REGON (numer w rejestrze Głównego Urzędu Statystycznego). Mimo tego, należy złożyć do Urzędu Skarbowego formularz NIP-8, który zawiera dodatkowe informacje niezbędne urzędowi – należy tego dokonać w terminie 21 dni od dnia wpisu spółki do KRS.
Przydatne linki:
Portal Rejestrów Sądowych – Portal Rejestrów Sądowych (ms.gov.pl)
Działania wewnątrz spółki
a) Informacje podstawowe
W spółce komandytowo-akcyjnej każdy z komplementariuszy ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki, chyba że pewne kwestie zostały zastrzeżone dla walnego zgromadzenia czy rady nadzorczej (przez przepisy prawa lub postanowienia statutu).
Statut spółki może też przewidywać, że prowadzenie spraw spółki powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom.
Komplementariusze prowadzący sprawy spółki mogą prowadzić samodzielnie sprawy nieprzekraczające zakresu zwykłych czynności, bez konieczności uzyskiwania zgody pozostałych komplementariuszy. Wyjątkiem jest sytuacja, w której choć jeden z komplementariuszy sprzeciwił się danej decyzji – wówczas konieczne jest podjęcie uchwały przez komplementariuszy, przy czym musi być to uchwała jednomyślna wspólników uprawnionych do prowadzenia spraw spółki (nikt ze wspólników mających prawo do prowadzenia spraw spółki nie może się sprzeciwić).
Podobnie, w sytuacjach nagłych, jeśli zaniechanie danej czynności mogłoby spowodować szkodę dla spółki, komplementariusz mający prawo prowadzenia spraw spółki może działać samodzielnie.
b) Rada nadzorcza
W spółce komandytowo-akcyjnej można ustanowić radę nadzorczą,
- Jeśli liczba akcjonariuszy wynosi nie więcej niż 25, wówczas ustanowienie rady nadzorczej jest nieobowiązkowe.
- Jeśli jednak liczba akcjonariuszy przekracza 25, wówczas rada nadzorcza w spółce komandytowo-akcyjnej jest obowiązkowa.
Członkowie rady nadzorczej powoływani są przez walne zgromadzenie spółki. Komplementariusz (lub jego pracownik) nie mogą zasiadać w radzie nadzorczej, z wyjątkiem tych komplementariuszy, którzy są pozbawieni prawa prowadzenia spraw spółki lub jej reprezentowania.
Zadaniem rady nadzorczej jest prowadzenie nadzoru nad działalnością spółki w bardzo szerokim zakresie – we wszystkich dziedzinach działalności spółki.
Przepisy o radzie nadzorczej w spółce komandytowo-akcyjnej nie są rozbudowane. Do kwestii nieuregulowanych należy stosować przepisy o radzie nadzorczej w spółce akcyjnej (odesłanie).
c) Walne zgromadzenie
Organem obowiązkowym w spółkach komandytowo-akcyjnych jest walne zgromadzenie. Jest to element, który zbliża spółkę komandytowo-akcyjną do konstrukcji spółki akcyjnej (będącej spółką kapitałową).
W walnym zgromadzeniu mają prawo uczestniczyć wszyscy akcjonariusze oraz komplementariusze. Wpływ komplementariuszy na decyzje walnego zgromadzenia zależy jednak od tego, czy posiadają akcje spółki (tj. czy są jednocześnie akcjonariuszami), ponieważ tylko z posiadania akcji płynie możliwość oddawania głosów na zgromadzeniu.
- Każda akcja osoby niebędącej komplementariuszem daje 1 głos (chyba, że statut inaczej stanowi, przy czym nie można całkowicie pozbawić akcjonariusza prawa głosu);
- Każda akcja objęta przez komplementariusza daje zawsze 1 głos.
Walne zgromadzenie podejmuje swoje decyzje w drodze uchwał. Uchwała walnego zgromadzenia jest niezbędna w przypadku:
- rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania komplementariuszy z działalności oraz sprawozdania finansowego;
- udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki oraz członkom rady nadzorczej absolutorium (czyli akceptacji sposobu sprawowania funkcji i podejmowanych w związku z tym działań);
- wybór biegłego rewidenta;
- rozwiązanie spółki.
Walne zgromadzenia są zwyczajne albo nadzwyczajne. Zwyczajne walne zgromadzenie jest zwoływane zazwyczaj 1 raz w roku, w celu zatwierdzenia sprawozdań z poprzedniego roku finansowego. Zgromadzenia nadzwyczajne są zwoływane w razie potrzeby.
Niektóre uchwały walnego zgromadzenia wspólników wymagają zgody wszystkich komplementariuszy lub co najmniej większości komplementariuszy – inaczej uchwała będzie nieważna. Są to następujące uchwały:
Wymagana zgoda wszystkich komplementariuszy | Wymagana zgoda większości komplementariuszy |
Powierzenie prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom | Podział zysku za rok obrotowy w części przypadającej komplementariuszom |
Podział zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom | Sposób pokrycia straty za poprzedni rok obrotowy |
Zbycie i wydzierżawienia przedsiębiorstwa lub jego części, ustanowienie użytkowania | Inne czynności przewidziane w statucie |
Zbycie nieruchomości spółki |
|
Zmiana kapitału zakładowego | |
Emisja obligacji | |
Połączenie, podział lub przekształcenie spółki | |
Zmiana statutu | |
Rozwiązanie spółki | |
Inne czynności przewidziane w przepisach lub w statucie |
d) Udział w zyskach
Komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej.
Reprezentacja spółki
Spółkę komandytowo-akcyjną reprezentują komplementariusze, którzy nie zostali tego prawa pozbawieni (przez statut lub prawomocne orzeczenie sądu).
Komplementariusza można pozbawić prawa reprezentacji, na co zgodę muszą wyrazić pozostali komplementariusze.
Akcjonariusze mogą reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnicy. Jeśli akcjonariusz dokona jakiejś czynności w imieniu spółki nie ujawniając swojego pełnomocnictwa, albo robi to bez umocowania lub go przekracza, to odpowiada za skutki tej czynności przed osobami trzecimi bez ograniczeń.
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki
Komplementariusz ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Oznacza to, że wierzyciele w przypadku bezskutecznej egzekucji z majątku spółki mogą kierować swoje roszczenia przeciwko majątkowi osobistemu komplementariuszy. Innymi słowy, komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki tak samo, jak wspólnik w spółce jawnej.
Nowy komplementariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.
Akcjonariusz natomiast nie odpowiada za zobowiązania spółki (chyba, że jest jednocześnie komplementariuszem).
Wyjątkiem jest sytuacja, gdyby nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza była zamieszczona w firmie (nazwie) spółki komandytowo-akcyjnej. Wówczas akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz (czyli bez ograniczeń całym swoim majątkiem).
Procedura rozwiązania spółki komandytowo-akcyjnej
Rozwiązanie wiąże się z ustaniem bytu prawnego spółki, a wobec wspólników oznacza to utratę członkostwa. Istnieją różne przyczyny, które powodują rozwiązanie spółki.
Do przyczyn rozwiązania spółki komandytowo-akcyjnej należą:
- przyczyny przewidziane w statucie;
- uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki;
- ogłoszenie upadłości spółki;
- śmierć, ogłoszenie upadłości lub wystąpienie jedynego komplementariusza, chyba że statut stanowi inaczej;
- inne przyczyny przewidziane prawem.
Wypowiedzenie umowy przez komplementariusza i jego wystąpienie jest dopuszczalne, a akcjonariusze nie mają takiej możliwości.
Likwidacja spółki komandytowo-akcyjnej
Do likwidacji spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się przepisy o likwidacji spółki akcyjnej.